Trilogie Deutsches Auswandererhaus
deel 2 de reis van Johanna en Walter
In het eerste deel van de trilogie over het Deutsches Auswandererhaus, heb ik je voorgesteld aan Johanna Dettmar en haar familie. Tijdens haar studie medicijnen leert ze Walter Ostermann kennen. Omdat er na hun studie geen werk voor hen is in Duitsland besluit het jonge stel om te gaan emigreren. Zij kiezen voor een nieuwe toekomst in Brazilië, het land waar Johanna als kind met haar ouders en twee zussen heeft gewoond.
Aankomst in New York
Kort na hun bruiloft nemen Johanna en Walter afscheid van hun families in Bremerhaven. Ze schepen in op de m.s. Lahn met bestemming New York. Tijdens de achtdaagse overtocht houden zij zich bezig met het verzorgen van kinderen en zieken. New York is in beeld en we maken ons klaar voor de toelatingstesten.
De test op Ellis Island
Op de ochtend van de achtste dag is er land in zicht. De aanblik van de naderende stad New York brengt nieuw leven in de brouwerij. We varen langs Ellis Island en denken heel even, gaan we dan toch direct aan land? Neen, aan de kade mogen alleen de eerste en tweede klas passagiers vertrekken. Zij hebben hun papieren en toelatingstesten aan boord al gehad. Alle derde klas passagiers moeten aan boord blijven en gaan naar Ellis Island, voor een medische controle en de toelatingstest.
Wie aarzelt is verdacht
29 Vragen in minder dan vijf minuten!. …. Wie aarzelt, wordt extra in de gaten gehouden. Uiteindelijk haalt bijna iedereen de eindstreep, slechts twee procent wordt de toegang geweigerd. Zij moeten terug aan boord en op kosten van de rederij varen ze terug naar Duitsland. Johanna en Walter slagen voor de test en samen zetten we voet op Amerikaanse bodem. Voor mij is dit de eindbestemming van mijn reis, Johanna en Walter reizen door naar Brazilië. Daar gaan zij werken en wonen in de nieuwe op te richten Colonia Liebig. In New York neem ik afscheid van hen in het net opgeleverde Grand Central Station. Ook nu nog vertrekken er dagelijks duizenden passagiers vanaf dit wereldberoemde station.
In de hal hangen grote borden met foto’s van de 34 emigranten en het vervolg op hun reis en leven na aankomst in New York. Hier lees ik hoe het met Johanna en Walter verder is gegaan na ons afscheid.
Wonen in lemen hutten
Voor Johanna en Walter is er weinig tijd om bij te komen van de zeereis. Zij hebben nog een lange tocht voor de boeg, alvorens ze op hun eindbestemming in Brazilië aankomen. Een vermoeiende reis afwisselend per trein, boot en paard- en wagen. Als ze na weken in Brazilië aankomen, staan er tenten klaar voor de eerste opvang. Een jaar later sluit Johanna’s zus Mathilde zich bij hen aan. In de jaren daarna worden de tenten vervangen door eenvoudige lemen hutten. Ze verbouwen rijst, bamboe en yerba (thee). Walter en Johanna krijgen vier kinderen en zijn in de gemeenschap actief als medische verzorgers en –adviseurs. Op 37 jarige leeftijd overlijdt Johanna aan de gevolgen van een blindedarmdoorbraak. Haar zuster Mathilde trouwt met haar zwager en neemt de moederrol op zich voor het jonge gezin.
Van emigratie naar immigratie
Hier stopt het levensverhaal van Johanna en Walter. Ik loop door de gang en kom via een brug in een tweede ruimte. Mijn perspectief verandert van emigratie naar immigratie. Mijn ‘boarding pass’ wordt hier vervagen door een nieuw paspoort. In deel drie van deze trilogie stap ik in mijn volgende post in de voetsporen van Recep Keskin.
Kijk hier om meer te weten over het ‘Deutsches Auswanderer Haus’
Zin in een reis om de wereld? Dat kan in het Klimahaus in Bremerhaven.
Waar staat jouw bedje in Bremerhaven?
Wij hebben overnacht in het im-Jaich Boarding House . Een appartementen complex in Havenwelten. Je kunt ontbijt en diner bij boeken als je wilt. Wij hadden een hoek appartement op de derde etage, met aan twee zijden weids uitzicht over het nautische leven. Perfecte bedden, grote ruime badkamer en ruime keuken met koelkast, kookunit, eettafel en vier stoelen. Wij hebben intens genoten van het heerlijke uitzicht. Hier kun je contact maken met de VVV van Bremerhaven.
© tekst en foto’s Wilma Lankhorst
gebruik van de foto’s met dank aan Das Deutsches Auswanderhaus