2017 - De Stijl 100 jaar - deel 2

Villa Mondriaan in Winterswijk foto Luuk Kramer

Villa Mondriaan in Winterswijk

In deel 2 over het jubileumjaar De Stijl 2017 neem ik je mee naar Winterswijk. In dit mooie Achterhoekse dorp begon officieel de schildercarrière van Piet Mondriaan (1872-1944). Het voormalige woonhuis van zijn ouders is nu een sfeervol museum waarin je de vroege Mondriaan leert kennen. De korte introductie van Villa Mondriaan wordt in deze bijdrage gevolgd door het tentoonstellingsoverzicht van het eerste kwartaal van het themajaar Mondriaan tot Dutch Design, 100 jaar De Stijl. Pak je agenda er maar vast bij.

    

l. in de tuin van de Villa Mondriaan  –  r. kerktoren Winterswijk

Villa Mondriaan

Pieter Cornelis Mondriaan is op 7 maart 1872 in Amersfoort geboren. Op zijn 8ste verhuist het gezin naar Winterwijk omdat zijn vader daar directeur wordt van de christelijke school. Tot zijn twintigste woont Piet in de Achterhoek, daarna verhuist hij naar Amsterdam in verband met studieplannen. Zijn oom Frits Mondriaan (1853-1932) woont en werkt als amateurschilder in Den Haag en Rijswijk. Hij kwam in die jaren regelmatig op bezoek bij zijn broer in het Oosten. In de vaste tentoonstelling in de Villa leer je verschillende familieleden van Piet Mondriaan kennen. Zoals gezegd ontdekt hij in Winterswijk zijn passie voor tekenen en schilderen. Hij werkt hier hard aan de ontwikkeling van zijn talent. In de film aan het begin van de expositie hoor je hoe zijn kunstenaarschap hier werd gevormd en hoe hij later uitgroeide tot één van de belangrijkste vernieuwers van de Nederlandse én internationale schilderkunst.

De voormalige woning van de familie Mondriaan kent na het vertrek van de familie nog allerlei andere bewoners. Het pand heeft de Tweede Wereldoorlog doorstaan maar raakt later in verval. In 1982 is de toestand zo slecht dat het op de nominatie staat om gesloopt te worden. Jan en Elizabeth Nijhuis kochten het pand, renoveerden het en vestigden er Galerie Mondriaanhuis. Elizabeth had de wens om op termijn in de villa een aan Mondriaan gewijd museum te beginnen. In 2013 komt deze droom uit en de realisatie wordt op 21 mei 2013 bekroond met de officiële opening door Prinses Beatrix.

Villa Mondriaan bestaat nu uit drie gebouwen: het voormalige woonhuis van de familie Mondriaan en twee nieuw gebouwde tentoonstellingsruimtes. In deze laatste ruimtes kun je permanent een belangrijke deel van het vroege werk van Piet Mondriaan zien. Je ontdekt hier ook werk van de drie leermeesters van Piet tijdens zijn Winterswijkse jaren. Piet eerde hier de eerste kneepjes van het schildersvak van zijn vader Piet Cornelis Mondriaan, oom Frits Mondriaan en de schilder Jan Braet von Überfelt.

Om inspiratie op te doen zwerft Piet Mondriaan hierdoor de straten van het dorp en maakt hij wandelingen over de landerijen in direct omgeving. Op verschillende plaatsen in Winterswijk staan grote, lege lijsten. Op de plek waar het doek zit, heb je een goede doorkijk naar het tafereel dat Piet hier op deze plaats heeft gemaakt.

Op het balkon aan de achterzijde van de Villa aan de Zonnebrink 4 heb je nog bijna hetzelfde uitzicht dat Piet hier had op de kerktoren van Winterswijk.
op de bovenverdieping geven foto’s uit de persoonlijke collectie van fotopionier Ger Fiolet je een beeld van het latere leven van Mondriaan. In de tuin wordt nu, net als in de tijd dat de familie Mondriaan hier woonde, groente en fruit gekweekt.

Wat is er in het eerste kwartaal van 2017 te zien?

De vroege Mondriaan
Permanente expositie met multimediale aanpak https://villamondriaan.nl/nl/het-museum

Tentoonstelling: Figuratie in Stijl
3 maart t/m 3 september 2017

 Wat veel mensen niet weten, is dat de oprichters van De Stijl hun carrière veelal begonnen met het schilderen van realistische landschappen en portretten. Piet Mondriaan en Vilmos Huszár bleven hun hele leven naast abstracte voorstellingen ook realistische kunst maken. In de tentoonstelling ‘Figuratie in Stijl’ wordt het spanningsveld tussen realistische en abstracte vormen uitgelicht en verder onderzocht. Het vroege én late figuratieve werk van de pioniers van abstracte kunst staat daarbij centraal.

Vilmos Huszár (1884-1960), Bloeiende Appelboom (1957)

Dutch Design 
Het Paviljoen voor de Hedendaagse Kunst van Villa Mondriaan staat in 2017 een jaar lang in het teken van Dutch Design. Jonge kunstenaars, die geïnspireerd zijn voor Piet Mondriaan en zijn tijdsgenoten, kunnen hier hun eigen werk laten zien.

Meer weten over Villa Mondriaan? Lees hier verder

3, 4 en 5 maart 2017 Piet is jarig!
Piet Mondriaan zou op 7 maart 145 jaar zijn geworden. Reden genoeg om een feestweekend te organiseren ter ere van één van de bekendste inwoners van Winterswijk. Het museum halveert gedurende het weekend haar toegangsprijs, want wie jarig is, trakteert natuurlijk! Voor €4,50 kan het museum bezocht worden, dit is inclusief een kop koffie of thee en een lekker stuk verjaardagstaart. Vanaf dit feestweekend gaat het museum weer zes dagen in de week open.

28 mei 2017 – Menschen-Worte

Theater- en muziekstuk Menschen-Worte rondom de poëzie van Hans Arp. Deze beeldend kunstenaar én dichter behoorde tot de kunstenaarsgroepering De Stijl en werkte samen met onder meer de oprichter Theo van Doesburg. Zijn absurdistische gedichten vormen de basis van de collageachtige uitvoering in Villa Mondriaan. De muziek is van componiste Astrid Kruisselbrink in samenwerking met de musici van Stichting KNARS.

23 september 2017- Mondriaan by night

Dit wordt een avond vol muziek, kunst en cultuur in Winterswijk. Het hele dorp wordt omgetoverd tot een boogie-woogie paradijs, zoals jazz liefhebber Mondriaan dat gewaardeerd zou hebben.

Escape Room – The Mystery of Mondrian

In samenwerking met Villa Mondriaan ontwikkeld Lisanne Halleriet (eigenaar van de Escape Room Winterswijk) een echte Mondriaan escape room. Deze ruimte gaat in februari 2017 open. Het verhaal van de escape room leidt de spelers door het leven van Mondriaan in onder meer Winterswijk, Amsterdam, Parijs en New York.

NOG TE ZIEN …

t/m 12 maart 2017
Switch – Dutch Design on the Move 1990-2015
Textiel Museum Tilburg
Een overzichtstentoonstellingen 25 jaar Dutch Design. Thema’s die hierin belicht worden zijn duurzaamheid, ambacht & innovatie, poëzie & verhalen en ontwerpend onderzoek.

 

t/m 19 maart 2017
Peter Alma, pionier van moderne sociale kunst. De tentoonstelling Peter Alma, van Stijl naar communisme is nog t/m 19 maart 2017 te zien in Museum Arnhem.
Lees hier mijn ervaringen met Peter Alma.

 

 

t/m 2 april 2017
César Domela: De Stijl in de kunst en typografie
César Domela Nieuwenhuis was een Nederlandse kunstschilder, typograaf, graficus én fotograaf. Hij was lid van de beweging De Stijl. In Museum Dr8888 kun je kennismaken met deze creatieve duizendpoot.

 

WORDT VERWACHT…

3 februari 2017 t/m 30 april 2017

Museum de Lakenhal op locatie – Galerie LUMC
Conservator actuele kunst van Museum De Lakenhal, Nicole Roepers en hoofd Kunstzaken van het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC) Sandrine van Noort maakten een keuze uit de museumcollectie, die laat zien hoe uiteenlopende kunstenaars zich laten inspireren door de natuur.

Swamp - Maurice Braspenning (2001) coll. Museum De Lakenhal

4 februari t/m 5 november  2017
Design#2: Licht
Keramiekmuseum de Princessehof Leeuwarden
Keramiek ontstaat niet alleen door gebruik van vuur, het product is anno 2017 weer helemaal hot. Ontdek in de Princessehof hoe ontwerpers anno 2017 unieke combinaties maken van keramiek en licht. Joe kunt o.a. werk zien van Floris Wubben, Patrick Hartog en het duo Van Kranen/Gille.

Lampion des animeau ©Van Kranen/Gille foto Cor Unum

6 februari t/m 5 maart 2017
Bart van der Leck
Theater en Toneel bij Scheltema in Leiden
De Veenfabriek en muziekgroep Okapi doen onderzoek naar het ontstaan en de beginperiode van De Stijl. Daarbij is de kunstenaar Bart van der Leck van groot belang geweest, zowel voor Theo van Doesburg als voor Piet Mondriaan. Aan de basis van het onderzoek neemt de Veenfabriek het Paper Ensemble van Jochem van Tol en Ibelisse Guardia Ferragutti als compositorisch uitgangspunt.

De zaaier - Bart van der Leck coll. Kröller Müller Museum

11 februari t/m 21 mei 2017
Piet Mondriaan en Bart van der Leck
Het Gemeentemuseum Den Haag toont met ruim 80 kunstwerken hoe deze twee gerenommeerde kunstenaars drie jaar lang samenwerkten en hoe ze elkaar hebben beïnvloed èn uitgedaagd.          Werd de wereldberoemde kleurencombinatie van rood, geel en blauw bijvoorbeeld eerst door Mondriaan gebruikt, of door Van der Leck? Ontdek het straks in Den Haag.

 

11 februari t/m 14 mei 2017
De industriële natuur van Kranen/Gille
Noordbrabants Museum Den Bosch
Ontdek de eerste museale solotentoonstelling voor eigenzinnig ontwerp duo. In 2007 ontwikkelen Jos Kranen en Johannes Gille de stoel A Forest Chair. Nog datzelfde jaar wordt de stoel getoond op designbeurzen in Milaan en Miami en maken ze en vliegende start. Ter gelegenheid van dit tienjarig jubileum heeft het Noordbrabants Museum de eerste museale solotentoonstelling over dit tweetal gepland. Kranen/Gille tekent zelf voor het ontwerp van de tentoonstelling met daarin zo’n 40 ontwerpen. Een mix van prototypes, vrij werk en producten voor design labels illustreren de hoogtepunten en ontwikkelingen van de afgelopen tien jaar. Deze tentoonstelling is onderdeel van het themajaar Mondriaan tot Dutch Design. 

 

18 februari t/m 11 juni 2017
De laatste avant-garde. Radicaal design in Italië 1966 -1988
In de tentoonstelling ‘De laatste avant-garde’ krijg je een overzicht van vormgeving in Italië in de jaren zestig, zeventig en tachtig. Je ontdekt hier werken van ontwerpersgroepen als Archizoom, Superstudio, Alchimie en Memphis. Ook een selectie van creaties van individuele ontwerpers krijgen hier een podium. Denk daarbij aan Andrea Branzi, Ettore Sottsass en Matteo Thun. Zij presenteerden architectonische experimenten, utopische woonsuggesties en een radicale en nieuwe visie op vormgeving en de maatschappij. Beoordeel zal hoe actueel hun werk nu nog is.

 

vanaf 7 maart 2017 permanent (open)
Mondriaanhuis Amersfoort
Het geboortehuis van Piet Mondriaan (7 maart 1872) in Amersfoort is volledig gerenoveerd en vernieuwd. In het vernieuwde Mondriaanhuis word je meegenomen langs verschillende plekken van Mondriaans gedachtegoed en werk. In een één uur durende ontdekkingstocht komen zijn iconische werken, zijn zoektocht, zijn artistieke en mystieke vorming, zijn vriendschappen en zijn ateliers voorbij.

 

18 maart t/m 23 april 2017
Weegfroep 16+
di-zo: 13:00 – 16:00 uur.
Museum het Leids Wevershuis organiseert in het themajaar 100 jaar De Stijl twee exposities. De Stijl, met zijn primaire kleuren en de rechte lijnen vormen hierbij de inspiratiebron. Dat het ambacht van weven zich nog steeds verder ontwikkelt wordt zichtbaar op deze expositie van weefgroep 16 +.

 

21 maart  t/m 3 september 2017
Werken aan een betere wereld
Het Gemeentemuseum Helmond presenteert werk van o.a. Peter Alma, Bart van der Leck, Lou Loeber, Johan van Hell  en verschillende andere Stijlgenoten. Er is een selectie gemaakt van kunstenaars die in hun kunst opkwamen voor de arbeiders, juist in een tijd waarin zij weinig rechten hadden, de lonen laag waren en het werk zwaar en lang.

 

24 maart t/m 2 april 2017
STRP Biënnale – Senses & Sensors
Strijp S Eindhoven is het grootste en meest veelzijdige indoor-festival op het snijvlak van kunst en technologie in Europa. Dit festival biedt een interdisciplinair programma van muziek, masterclasses, tentoonstellingen, workshops en een conferentie. Senses & Sensors gaat over waarneming. Kijken naar jezelf, naar de wereld olm je heen en de vele manieren waarop technologie die waarneming beïnvloedt en bepaalt.

Op deze site wordt veel informatie over het themajaar Mondriaan tot Dutch Design verzameld. Veel plezier en tot woensdag 2 maart 2017 voor een nieuwe aflevering.
Via Social Media kun je de activiteiten volgen en voeden met #MTDD

© tekst en foto’s Wilma Lankhorst