Maak eens een kunstronde over Texel

De ronde om Texel is in de zeilwereld een begrip. Het is de grootste catamaran-zeilrace ter wereld. Tijdens mijn recente bezoek aan dit eiland heb ik me door dit idee laten inspireren voor een alternatieve route: de kunstronde over Texel. Ik sprak met vijf kunstenaars op het eiland en bezocht Museum Kaap Skil. Heb jij al plannen voor de zomervakantie van 2020 in eigen land?

Mondkapje verplicht

Als we in Den Helder bij de veerboot aankomen, zien we opeens overal mensen met een mondkapje. Dit is ons eerste uitstapje, na de versoepeling van de coronaregels. Op het terrein van de Teso én aan boord is voor voetgangers, motorrijders én fietsers het dragen van een mondkapje verplicht. Wie met de auto reist, moet tijdens de overtocht in de auto blijven en hoeft dan geen mondkapje op. Onze eerste coronavakantie is begonnen.

De naam ‘Kaap Skil’ verwijst naar de scheepvaart en de locatie van het museum. Een kaap is een baken voor de scheepvaart. Skil is de Texelse naam voor het vissersdorp Oudeschild.

De eerste halte: Kaap Skil

Al snel na het verlaten van de veerboot, zien we de blauwe driehoekige bordjes met aanduiding ‘Texel Route’. We volgen deze borden oostwaarts naar de oude havenplaats Oudeschild. Net achter de dijk ligt Museum Kaap Skil. Via de maquette ‘de Reede  van Texel’ stap je zo in de 17de eeuw. Oudeschild was in die dagen een belangrijke haven voor de Vereenigde Oostindische Compagnie  V.O.C. Deze maritieme geschiedenis kun je hier opnieuw beleven. De bovenverdieping is ingericht voor de vele archeologische vondsten uit scheepswrakken op de Reede van Texel.

Het buitenmuseum

De basis van Museum Kaap Skil is het in 1981 geopende Maritiem & Juttersmuseum. De collectie van dit museum is nu onderdeel van het buitenmuseum. In dit openluchtmuseum kun je verschillende Texelse huizen bezoeken. Langs het water liggen een vissershuis, het huis en de werkplaats van de timmerman, een bakkerij en de smidse. Op het veld staat molen de Traanroeier. Op het grasveld voor de molen ontdek ik de scheepstuin van de Hollandia. De verse rapen zijn (bijna) gaar.

Door de coronamaatregelen geldt nu voor alle musea en galeries dat je je komst vooraf online moet melden. Voor een bezoek aan Kaap Skil kun je hier een tijdslot reserveren. 

De tweede halte: de Weezenplaats

Iets buiten Oudeschild, aan de voet van de Hoge Berg, ligt een verborgen parel: Galerie en Beeldentuin De Weezenplaats. Deze kunstoase in het groen viert dit jaar haar vijfde verjaardag. Kunstenaar Hélène Steenhof heeft samen met haar man Wil, een oude vervallen stolpboerderij gerestaureerd en verbouwd. Het gebouw doet nu dienst als atelier en galerie. In de tuin is een oase van rust gecreëerd met veel bomen, bloemperken en talrijke bronzen van Hélène. De natuur is haar grootste inspiratiebron en dat zie je terug in de vele dierfiguren tussen het groen.

Meer weten over kunstenaar Hélène Steenhof? Lees dan hier het interview met haar.

De derde halte: Texelsvilt

Op korte afstand van De Weezenplaats, staat de werkplaats van Texelsvilt. Dit is de thuisbasis van kunstenaar Rebecca Geskus en haar man Jan. Op de (fiets)route vanaf de boot naar Oudeschild komen we langs verschillende weilanden waarin schapen grazen. Net voor de Hoge Berg zien we de eerste schapen die worden geschoren. Rebecca heeft regelmatig contact met de lokale schaapscheerders. Als ze nieuwe vachten nodig heeft, houden de scheerders rekening met haar wensen. Zodoende kan ze de ‘winterjassen’ van de schapen o.a. verrijken met een mooie viltlaag. Rebecca gebruikt de schaapsvacht ook om mee te vilten. Ze ontwerpt o.a. dekens, vachten, wandkleden, kussens, hangmatten en sjabrakken (dekjes voor onder het paardenzadel).

“De dingen die ik maak zijn gewoon zo ontstaan,
ik speur de grond af naar dingen en zeker aan zee waar plastic dingen liggen in alle kleuren.”

Uitspraak Door Dogger

De vierde halte: Door Dogger

Met het natuurlijke vet van de schapenvacht nog aan mijn handen, vet ik de leren handvatten van het fietsstuur maar eens flink in. De ronde over Texel gaat verder en voert ons naar het pop-up atelier van beeldend kunstenaar Door Dogger  in Den Burg. Door is een veelzijdig artiest: ze schildert, maakt collages en ontwerpt beelden. Ze is een jutter in hart en nieren en noemt haar creaties ‘Kunst uit zee’. Haar pop-up atelier bevindt zich in een voormalig bankgebouw. Hier heeft de grijze-muizen-cultuur plaats gemaakt voor een kleurrijke wereld die bruist van vormen en beelden. Als je zelf kunst uit zee wilt maken, kun je je aanmelden voor een workshop bij Door Dogger.

De vijfde halte: Eiland Galerij

We verlaten Den Burg en fietsen noordwaarts. De vijfde etappe op deze kunstronde over Texel brengt ons naar Zuid-Eierland. Bij een kruising van wegen ligt een oude school die is omgebouwd tot Eiland Galerij. Voor de galerij staat een groot beeld dat zo van Paaseiland lijkt te komen. Kunstenaar Niek Welboren kocht het uitgeleefde schoolgebouw in 1978 en begon aan een intensieve renovatie die tientallen jaren duurde. Naast een historisch leslokaal, met daarin veel aandacht voor tekenen en schilderen, heeft Niek zijn eigen schilderatelier gecreëerd. De derde ruimte met vide, doet dienst als galerie. Hier vind je talrijke schilderijen van Niek en beelden van Kerstin.

Kerstin Edelmann

In 1990 leerde Niek Welboren tijdens een reis door Schotland kunstenaar Kerstin Edelmann kennen. Kerstin woont sinds 1994 ook op Texel. Zij heeft haar keramiekstudio in een van de bijgebouwen van de school. In de sfeervolle tuin staan allerlei keramische creaties van haar hand. Ik herken de ontluikende knoppen van varens (Koru) tussen het groen en in verschillende bomen hangt een boomhart. De fontein wordt bewoond door waterwezens. De wandeling over de slingerende tuinpaden werkt heel rustgevend en is voor mij ook een bron van inspiratie. Het hoeft hier niet bij kijken te blijven. Kerstin organiseert jaarlijks (op de dinsdagen) verschillende workshops. Kijk hier voor het meest recente aanbod.

‘Het wad is niet voor watjes.’

 uitspraak samenstellers Wonderlijk Wad.

De zesde halte: Ecomare

Wie een Texel denkt, denkt aan zeehonden. Op de keper beschouwd is dit geen kunstlocatie. Maar als je goed naar de natuur kijkt, ervaar je onze leefomgeving als een groot kunstwerk. Vandaar dat we hier toch een stop maken. Het Natuurmuseum en de zeehondenopvang Ecomare liggen middenin het Nationaal Park ‘Duinen van Texel’. We hebben buiten de grijze zeehonden bezocht en daarna heerlijk door de duinen gestruind.

Trailer het Wonderlijk Wad

Expositie Wonderlijk Wad

Op 8 juni 2020 is in Ecomare de tentoonstelling ‘Wonderlijk Wad’ geopend. In een aparte zaal beleef je de magie van de Waddenzee. Wonderlijk Wad is een interactieve tentoonstelling waarin je een ontdekkingstocht maakt door dit UNESCO Werelderfgoed-monument. Via een zogenaamde time-laps-film ervaar je wat eb en vloed betekent voor het Wad. Ook voor Ecomare geldt dat je vooraf online  je kaartje moet reserveren.

De zevende halte: De Rozendijk

Na het bezoek aan Ecomare vervolgen we de Texel-route zuidwaarts. Zo fietsen we even later over de Rozendijk. Dit is de straat waar Jan Wolkers (1925-2007) en zijn vrouw Karina in 1981 een landhuis kochten. Ze doopten het ‘Pomona‘ naar de godin van de boomvruchten. Uit respect voor de familie is afgesproken dat de exacte locatie niet openbaar wordt gemaakt.

Het Grote Gele Doek (valt)

Jan Wolkers logeerde sinds 1969 jaarlijks in mei en september op Texel. Eerst in De Krukel bij  Cocksdorp en later in ‘Pomona‘ op de Rozendijk iets ten noorden van Den Burg. In zijn atelier en in de tuin schilderde Wolkers talrijke doeken. Zijn laatste werken in de zomer van 2007 noemde bij Zeeschap en Het Grote Gele Doek. Dit schilderij is geïnspireerd op de herfstbladeren van de tulpenboom in hun tuin. Op 19 oktober 2007 overleed Wolkers op zijn geliefde eiland.

Terug naar Den Burg …

De achtste halte: Jac. P. Thijsse-monument

Vanaf de Rozendijk fietsen wij terug naar de veerboot in de haven van ’t Horntje. Als we Den Burg naderen, maken we een korte omweg. Op de hoek van de Keesomlaan en de Element staat het Jac. P. Thijsse-monument (Onbekommerd) in de vijver. Jan Wolkers bewonderde bioloog en leraar Jac. P. Thijsse (1865-1945). Thijsse begon zijn carrière als leraar in 1890 op Texel. Hij woonde er ruim twee jaar en kwam na zijn vertrek bijna jaarlijks terug met schoolklassen. Zij kregen biologieles op locatie in o.a. de Slufter en de Muy. Voor ons vertrek naar Texel hebben we het Verkade-album van Texel dat Jac. P. Thijsse in 1927 schreef nog eens uitgebreid gelezen. Net als Zomerhitte, het Boekenweekgeschenk van 2005 geschreven door Jan Wolkers.

Nieuw deze zomer: KunstZomerTexel

Op de valreep bij ons vertrek vanaf het eiland, horen we dat er deze zomer een alternatief kunstproject op Texel wordt opgestart: KunstZomerTexel. De Stichting Lange Juni is 7 jaar geleden ontstaan om het culturele leven, in de breedste zin van het woord, onder de aandacht te brengen bij bezoekers aan het eiland en bij de Texelaars. Door de huidige situatie kunnen veel culturele evenementen niet doorgaan. Daarom heeft het bestuur van de stichting een aantal alternatieven bedacht.

Onder de noemer KunstZomerTexel zijn drie routes uitgezet over het eiland langs galeries, exposities, ateliers en kunstenaars. Het boekje met de routes en alle informatie is gratis te krijgen bij de VVV Texel en alle logiesverstrekkers. Je kunt de drie routes de hele zomerperiode (juni, juli, augustus en september) verkennen. Ik wens je een mooie en gezonde zomer in eigen land!

Meer weten over kunst op Texel? Lees ook KunstZomerTexel

© tekst, foto en video Wilma Lankhorst
© gebruikt van de foto’s met dank aan de genoemde kunstenaars, galeries en musea.